به بهانۀ رونمایی «طریق عشق»

با سلام.

امروز بدون حضور خود  استاد شجریان، و صد البته بدون حضورِ پرویز مشکاتیان از اثری که طریق عشق نام گرفته است، رونمایی شد.

«طریق عشق پرآشوب و فتنه است ای دل //  بیفتد آنکس که دراین راه با شتاب رود

حباب را چو افتد باد نخوت اندر سر // کلاه داریَش اندر سر سراب رود»

آن اجرایی را که بنده-قبل از انتشار اثر- شنیده‌ام با پیش در آمدهای زیبای همیشگی مرحوم مشکاتیان آغاز می‌شود. مدت زمان پیش درآمدهای ایشان نیز معلوم است: مانند همیشه.

آواز با بیت «چو دست بر سر زلفش زنم بتاب رود// ور آشتی طلبم با سر عتاب رود.» و ادامه می‌یابد. تصنیف «در دل و جان خانه کردی عاقبت» که در اثر «دل مجنون» از سه‌گانه‌ی؛ «سروچنان»، «پیام نسیم» و «دل مجنون»، با تنظیم خود استاد ارائه شده است. اما در این اثر با تنظیم مرحوم مشکاتیان ارائه شده است. سپس آواز با غزل حافظ ادامه پیدا می‌کند.

آواز با شعرِ معروف: گفتم غم تو دارم// گفتا غمت سر آید.

نمی‌دانم که تصنیف «الا یا ایهاالساقی» که جزئی از اجرا است، در این آلبوم گنجانده شده است یا نه؟ بعد از آن پس از تشویق بسیار حضار تصنیف «جان جهان» که در اثر «نوا، مرکب خوانی» اجرا شده بود نیز، دوباره اجرا می‌شود.

نکته‌ای در مورد تصنیف «الا یا ایهاساقی» :

یکی از شروط استاد شجریان برای اجرای تصنیفی که آهنگساز آن فرد دیگری غیر از خودشان باشند، این است که اگر آن تصنیف به‌طور رسمی منتشر شد، آهنگساز آن تصنیف به هیچ وجه حق ندارد تصنیف مورد نظر را با صدای هیچ خواننده‌ی دیگری به بازار عرضه کند اما می‌تواند در کنسرت‌ها و اجراهای دیگر، تصنیف را به خواننده‌ی دیگری بسپارد.

هنوز «اثر طریق عشق» را خریداری نکرده‌ام، نمی‌دانم تصنیف «الا یا ایهاالساقی» نیز در آن گنجانده شده یا نه؟

نمی دانم چگونه می‌توانم مقصود حرفم را برسانم. یکی از نعمت‌هایی که خداوند به استاد شجریان داده (وگمان می‌کنم به هیچ خواننده‌ی) دیگری در تاریخ نداده باشد این است که از بم‌ترین نتی که در حنجره دارند، تا بالاترین نت، حجم صدایشان تفاوتی نمی‌کند. چه در بم ترین نقطه‌ای که اجرا می‌کنند، و چه در اوج‌ترین نقطه‌ای را که می‌توانند اجرا کنند، حجم صدایشان تغییری نمی‌کند. اگر بخواهیم تصوری با تصویر از صدای استادشجریان ارائه دهیم، صدای ایشان به شکلِ استوانه است. و در اوج حجمش کم نمی‌شود و رو به نازکی نمی‌رود.(البته همایون نیز صدایش اینگونه است.)  اما دیگر خوانندگان صدایشان شبیه به مخروط است. در آواز این نکته بسیار مهم است. نمونه‌ی بارز آن آقای مختاباد، هنرمند سابق و اهل سیاست کنونی. قبل از سفر برای تحصیل در یکی از گرایشات رشته موسیقی به کانادا، تصانیفی را قبل از سفر اجرا کرده‌اند، با تصانیفی که پس از بازگشت و اتمام تحصیل اجرا کرده‌اند نشان دهنده‌ی درک این موضوع است. وی بخشی از تز دکترای خود را به بررسی صدای استاد شجریان پرداخته‌اند که اگر در میان انبوه «سی-دی» های بی نام و نشانم پیدا کردم خدمت دوستان ارائه خواهم نمود.

به هر حال خبر خوش انتشار اثری از استاد شجریان را خدمت دوستان گرامی تبریک عرض می‌کنم، امیدوارم به زودی استاد شجریان را روی صحنه، برای اجرای کنسرت و خواندن آوازهای جادویی‌اش